Iedereen heeft wel eens van het strategische spel schaken
gehoord, maar niet iedereen weet hoe je het spel moet spelen. Toch heeft het
spelen van schaken veel effecten op het brein die (vooral bij kinderen) veel
voordelen bevatten. Wanneer je een potje schaken wilt winnen is moet je een
paar zetten vooruit denken. Daarmee train je bij deze denksport jouw hersenen,
waardoor ze in topconditie blijven! Als je dan toch aan sport wilt doen, dan
kun je wellicht het beste gaan schaken.
Voordelen van schaken
Hersenengroei door schaken
Volgens hersenonderzoeker en neurobioloog Dick Swaab is schaken
goed voor de hersenen. De hersenen zullen in omvang toenemen als je ze reeds
nieuwe informatie biedt, wat bij schaken telkens gebeurt.
Schoolprestaties
Bij kinderen is er ook veel onderzoek voor het brein gedaan naar
de voordelen van schaken. Hieruit bleek dat kinderen die schaken, beter presteren
op school als het gaat om vaardigheden als logissch denken, problemen oplossen,
rekenvaardigheid, ruimtelijk inzicht en je concentreren. Dit geldt voor alle kinderen
die beginnen met deze denksport.
Meer geduld en beter nadenken
Ook de kinderen zelf merken de positieve effecten van
schaken, zo bleek tijdens een reportage op Radio 1 tijdens het Tata Steel
schaaktoernooi dat een jongen meer geduld leert te hebben met dingen, terwijl
hij vroeger heel haastig was. Ook is aangetoond dat kinderen van schaken
rustiger worden, beter nadenken en beter leren. Ze denken beter na dan het
primaire gedrag dat ze soms vertonen.
Op jonge leeftijd leren schaken
Wanneer je vroeg begint te leren schaken zul je het meeste profijt
uit de voordelen halen. Schaken is bij uitstek een denksport die aanzet tot het
oplossen van problemen. Er zitten elke keer nieuwe dingen in die uitdagend zijn. Dat is precies wat je brein nodig heeft: diep
nadenken over de volgende stappen die je kunt nemen. Bij schaken is dit het
grootste element.
Tijdens het schaken gaat de stofwisseling omhoog. De
zenuwcellen worden actiever en die praten allemaal met elkaar. Die netwerken worden
ingeschakeld tijdens het schaken. Deze netwerken hebben weer te maken met het
werkgeheugen, aandacht en het probleemoplossend vermogen.
Leren schaken
Het is nooit te laat om een meester van het schaakspel te
worden. De schaakregels zijn eenvoudig te leren als je er de tijd voor neemt.
Hoe staat het schaakbord klaar
Bij het begin leg je het schaakbord zó neer dat er rechts
onderin een wit vakje is. Hierna kunnen de schaakstukken op het bord worden
geplaatst. In de hoeken staan de torens. Naast de torens staan de paarden en
daarnaast de lopers. De koningin staat aan het begin van het spel altijd op
haar eigen kleur de witte koningin op een wit vakje, vice versa). Met de koning
op het vakje ernaast. Op de tweede rij staan de acht pionnen.
Hoe bewegen de schaakstukken
Elk van de 6 verschillende stukken beweegt verschillend. Stukken
van dezelfde kleur kunnen niet door elkaar heen bewegen (met uitzondering van
het paard) en kunnen niet naar een veld waar al een eigen stuk staat. Dit kan
wel naar een veld waar een stuk van de tegenstander dat dan geslagen wordt. De
schaakstukken worden over het algemeen neergezet op posities waar ze andere
stukken kunnen slaan.
Hoe beweegt de koning
De koning is het belangrijkste schaakstuk, maar ook de zwakste.
De koning beweegt slechts één veld tegelijk. Dit is via alle richtingen
mogelijk. De koning mag zichzelf nooit schaak zetten.
Hoe beweegt de dame
Ten opzichte van de koning is de dame het machtigste stuk.
Zij kan in elke richting zo ver als mogelijk zolang ze niet door haar eigen
stukken wordt belemmerd. Net zoals bij alle stukken, wanneer de dame een stuk
van de tegenstander slaat, is haar zet voorbij.
Hoe beweegt de toren
De toren mag zichzelf ook zo ver verplaatsen als hij maar
wil, maar alleen naar boven, beneden en de zijkanten. De torens zijn vooral erg
sterk wanneer ze samen werken en elkaar beschermen.
Hoe beweegt de loper
De loper mag zo ver mogelijk bewegen als hij wil, maar uitsluitend
diagonaal. Elke loper begint op een bepaalde kleur en blijft de hele partij op
die kleur.
Hoe beweegt het paard
Paarden verplaatsen zich compleet anders dan de andere
stukken. Zij verplaatsen zich twee vakjes in een bepaalde richting en dan één
vakje in een hoek van 90 graden. Alsof het een L-vorm is.
Hoe beweegt de pion
Pionnen zijn ongewoon, ze bewegen en slaan op verschillende
manieren. Ze bewegen vooruit maar slaan diagonaal. Pionnen zich maar met 1
vakje per zet vooruit bewegen.
Bij het schaken zijn er speciale schaakregels
Zo kan een pion worden gepromoveerd bij het schaken. Wanneer
een pion de overzijde van het bord heeft bereikt, verandert het in een ander
schaakstuk. Meestal is dat een dame. Je kunt bij het schaken “en passant” en
rokeren. En passant slaan is als een pion twee velden naar voren gaat met zijn
eerste zet en daardoor naast een pion van de tegenstander komt te staan, dan
heeft die pion de mogelijkheid om te slaan terwijl de pion hem voorbijgaat. Bij
rokeren breng je de koning in veiligheid en haalt je toren uit de hoek en
brengt hem in het spel.
Doel van het spel
Het doel van het spel is om de koning van de tegenstander
mat te zetten. Dit gebeurt wanneer de koning schaak wordt gezet en niet meer
kan ontsnappen. Er zijn drie manieren waarop dit mogelijk is.
- Weglopen
- Het schaak opheffen door er een ander stuk te
plaatsen - Of door het stuk te slaan dat de koning aanvalt
Naast wat hierboven is besproken zijn er nog fundamentele schaakstrategieën die bestudeert kunnen worden. Deze staan uiteraard op internet. Verder kun je door regelmatig te schaken veel van het spel spelenderwijs oppakken. Een ander (eenvoudiger) spel die in de paplepel erin is gegooid is dammen. Ook dit is goed voor de hersenen en zorgt voor een goede ontwikkeling ervan.